---

Πόσο επιβλαβείς είναι για την υγεία μας οι μαγειρικές εστίες υγραερίου;

Όσον αφορά την εμπειρία μαγειρέματος, οι μαγειρικές εστίες αερίου έχουν πολλά πλεονεκτήματα. Και είναι επίσης από τις πιο δημοφιλής εστίες στις κουζίνες εστιατορίων. Όμως οι επιστήμονες προειδοποιούν και για τους πιθανούς κινδύνους που έχουν στην υγεία μας.

Όποιος μαγειρεύει με αέριο εκτιμά τα παρακάτω πλεονεκτήματα: την άμεση φωτιά, τη θερμοκρασία και τη φλόγα που μπορούν να ελεγχθούν ευέλικτα, δεν απαιτούνται ειδικές κατσαρόλες όπως στις επαγωγικές κουζίνες. Το μαγείρεμα με αέριο είναι επίσης πιο οικονομικό από ότι είναι το μαγείρεμα με ρεύμα.

Παρόλα αυτά, οι εστίες υγραερίου καταλήγουν συχνά να είναι ένα σοβαρό θέμα συζήτησης. Έτσι πχ πρόκειται να απαγορευτούν από το 2026 στα περισσότερα νέα κτίρια της Νέας Υόρκης. Πρωταρχικός στόχος είναι η μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Όμως οι μαγειρικές εστίες αερίου ενέχουν και κάποιους κινδύνους για την υγεία, όπως γράφουν τώρα ερευνητές του Stanford University στο "Science Advances".

Μαγειρικές εστίες υγραερίου: ένα πρόβλημα για όλη την οικογένεια.

Συγκεκριμένα, το λεγόμενο διοξείδιο του αζώτου (NO₂) είναι αυτό που απασχολεί τους ερευνητές στην πιο πρόσφατη δημοσίευση. Αυτό παράγεται σε μεγάλη κλίμακα ως υποπροϊόν της διαδικασίας καύσης, για παράδειγμα σε βιομηχανικές εγκαταστάσεις, σε σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής και σε συστήματα θέρμανσης. Ωστόσο, η κύρια πηγή του είναι η οδική κυκλοφορία.

Το NO₂ παράγεται επίσης και κατά το μαγείρεμα με αέριο και η μόλυνση αυτή από το οξείδιο του αζώτου δεν περιορίζεται μόνο στην κουζίνα, προειδοποιούν ερευνητές του Stanford University.

"Δεν θα περίμενα ποτέ, πως τα επίπεδα των ρύπων αυτών στην κρεβατοκάμαρα θα ξεπερνούσαν τις υγειονομικές οδηγίες μέσα σε μια ώρα από τη χρήση της μαγειρικής εστίας αερίου, όπως και δεν περίμενα πως τα επίπεδα αυτά θα παραμείνουν τόσο υψηλά για αρκετές ώρες μετά το σβήσιμο της εστίας", λέει ο Rob Jackson, καθηγητής στο Stanford Doerr School of Sustainability, ο οποίος είναι ένας από τους κύριους ερευνητές της μελέτης αυτής.

"Επομένως, η έκθεση των ατόμων σε μαγειρικές εστίες υγραερίου και προπανίου δεν είναι πρόβλημα μόνο για τους μάγειρες ή τους ανθρώπους που εργάζονται στην κουζίνα", αναφέρει επίσης. "Είναι ένα πρόβλημα για όλη την οικογένεια."

Οι κίνδυνοι για την υγεία και από το μονοξείδιο του αζώτου.

Το διοξείδιο του αζώτου είναι ένα διαβρωτικό ερεθιστικό αέριο, το οποίο καταστρέφει τον ιστό της βλεννογόνου μεμβράνης σε όλη την αναπνευστική οδό, ειδικά στους βρόγχους και τις κυψελίδες. Μπορεί να προκληθεί δύσπνοια, βήχας ή βρογχίτιδα. Οι συνέπειες περιλαμβάνουν επίσης την αυξανόμενη ευαισθησία σε λοιμώξεις του αναπνευστικού συστήματος ή μια μειωμένη πνευμονική λειτουργία. Ειδικότερα, άτομα με υπάρχουσες αναπνευστικές παθήσεις (ασθματικοί, ασθενείς με χρόνια βρογχίτιδα), καρδιοπαθείς και παιδιά, των οποίων η ανάπτυξη της πνευμονικής λειτουργίας μπορεί να επηρεαστεί σοβαρά, θεωρούνται ως ομάδα κινδύνου.

Αυτό ακριβώς προειδοποιούν οι ερευνητές αυτών των μελετών. Εκτιμούν, πως το μείγμα των ρύπων που εκπέμπονται από τις μαγειρικές εστίες αερίου και προπανίου, θα μπορούσε να ευθύνεται για έως και 200.000 τρέχουσες περιπτώσεις άσθματος σε παιδιά μόνο στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής. Λέγεται μάλιστα, πως το ένα τέταρτο αυτών των περιπτώσεων μπορεί να αποδοθεί καθαρά και μόνο στο διοξείδιο του αζώτου. Αναφέρουν επίσης περίπου 19.000 θανάτους ετησίως λόγω της μακροχρόνιας ρύπανσης των νοικοκυριών με NO₂. Για σύγκριση, αυτό αντιπροσωπεύει το 40 τοις εκατό του συνόλου των θανάτων στις ΗΠΑ από μονοξείδιο του αζώτου που σχετίζονται και με το παθητικό κάπνισμα.

Όμως την ίδια στιγμή, η ερευνητική ομάδα τονίζει επίσης, πως αυτό είναι μόνο μια εκτίμηση, η οποία θα μπορούσε να είναι κατά πολύ πιο αυξημένη. Αυτό οφείλεται, στο ότι δεν λαμβάνεται υπόψη η επαναλαμβανόμενη έκθεση σε εξαιρετικά υψηλά επίπεδα διοξειδίου του αζώτου σε σύντομα χρονικά διαστήματα, όπως συμβαίνει κατά τη χρήση εστιών αερίου για μαγείρεμα. Επιπλέον, ο υπολογισμός βασίζεται σε προηγούμενες μελέτες, σχετικά με τις επιπτώσεις του διοξειδίου του αζώτου στην υγεία σε εξωτερικούς χώρους, όπου υπάρχει ο συνδυασμός και άλλων ρύπων από οχήματα και σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής.

Τι ρόλο παίζουν οι εστίες υγραερίου στην υγεία μας;

Η ερευνητική ομάδα από του Stanford University έχει ήδη δημοσιεύσει αρκετές μελέτες γύρω από τις μαγειρικές εστίες αερίου. Οι προηγούμενες μελέτες είχαν εξετάσει πόσο μεθάνιο και βενζόλιο - τα οποία προκαλούν καρκίνο - εκπέμπουν οι εστίες αερίου. Η πιο πρόσφατη μελέτη είναι όμως ένα άλλο κομμάτι του παζλ, το οποίο βοηθά στην κατανόηση του αντίκτυπου των εκπομπών καυσαερίων στην ανθρώπινη υγεία.

Αυτή τη φορά, οι ερευνητές εξέτασαν πόσο έντονα εξαπλώνονται οι ρύποι αυτοί, πόσο γρήγορα συσσωρεύονται και τελικά διασπώνται ξανά μέσα σε έναν χώρο, όπως σε ένα διαμέρισμα. Το μέγεθος του διαμερίσματος έπαιξε έναν μετρήσιμο ρόλο. Τα νέα αυτά αποτελέσματα, επιβεβαιώνουν επίσης πως τα τρόφιμα απελευθερώνουν λίγο ή καθόλου διοξείδιο του αζώτου όταν μαγειρεύονται και ότι οι ηλεκτρικές μαγειρικές εστίες δεν παράγουν καθόλου ΝΟ₂. "Είναι το καύσιμο, και όχι το τρόφιμο", αναφέρει ο καθηγητής Rob Jackson.

Η Γερμανική Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Περιβάλλοντος (UBA - Umweltbundesamt) γράφει, "Το μαγείρεμα και το ψήσιμο με εστίες αερίου [...] στο διαμέρισμα μπορεί να δημιουργήσει υψηλά επίπεδα NO₂ για μικρό χρονικό διάστημα, αλλά αυτό γρήγορα πέφτει ξανά ανάλογα με τον αερισμό των δωματίων". Το συμπέρασμα της UBA: Κατά την εγκατάσταση μιας μαγειρικής εστίας αερίου, θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη στον προγραμματισμό ένας ισχυρός απορροφητήρας με υποχρεωτικό αγωγό εξαγωγής του αέρα προς τα έξω. Οι ερευνητές του Stanford University συνιστούν επίσης τη χρήση απορροφητήρα, εάν υπάρχει αυτή η δυνατότητα. Συνιστούν επίσης και έναν τακτικό αερισμό, ο οποίος μειώνει τους ρύπους αυτούς εντός του χώρου.

Πηγές:
Quantifying U.S. health impacts from gas stoves
UBA: Stickstoffdioxid im Innenraum: Aktueller Kenntnisstand
Combustion from gas stoves can raise indoor levels of benzene, a chemical linked to a higher risk of blood cell cancers
Gas stoves leak unburned methane continuously and produce NO_x gasses while on

Κείμενο: Philos vom Berg